08-22-2020, 12:14 PM
Evladın Anne Baba Üzerindeki Hakları
Evladın Anne-Baba Üzerindeki Hakları
Dinimiz, kul hakkı konusunda bizlere çok dikkatli davranmamız gerektiğini emretmiştir. Zira üzerinde kul hakkı bulunan kimseler, cennete nail olamayacaklardır. Bu sadece tanımadığımız insanların hakkı için değil, en yakınlarımız için de geçerlidir. Nasıl ki anne ve babanın evladı üzerinde hakları bulunuyorsa, aynı şekilde evladın da anne ve babasının üzerinde bazı hakları vardır. Bunlar, şöyle sıralanabilir:
1.Yaşama hakkı
Anne ve baba, çocuğunun yaşam hakkını koruyarak, zarar görmesini engellemekle mükelleftir. Daha anne karnında iken, çocukların dünyaya gelme hakkı elinden alınmamalıdır. Çünkü bu, her sabinin en temel hakkıdır. “Çocuklarını cehâletle ve düşüncesizlikle öldürenler, mutlaka hüsrandadırlar.” (el-En’am 140) ayeti unutulmamalı ve ona göre hareket edilmelidir.
2.Helal Rızık Hakkı
Çocuklar, haram lokma ile büyütülmemelidir. Bu, en önemli haklardan bir tanesidir. Helal rızıklar ile büyümek, her çocuğun islami hakkıdır. Bu konuyla ilgili de bir hadis-i şerifte, (Yiyip içtikleriniz helal ve temiz olsun! Çocuklarınız, bunlardan hasıl olur) şeklinde buyrulmaktadır. Dinimiz gereğince, ne kendimizin ne de çocuklarımızın boğazından haram lokma geçmemelidir.
3.İslam Ahlakı ile Yetiştirilme Hakkı
Çocuğu güzel ahlaklı bir şekilde yetiştirmek ve ona Rabbini öğretmek, anne-babanın sorumluluklarından biridir. Müslümanlığın temel şartlarını öğrenerek ve Allah’ı severek büyümek, çocuğun en önemli hakkıdır. Şayet, fani dünyada bulunma amacımız da Allah’a kulluk etmek olduğundan, çocuklarımıza da bu konuda gereken önemi göstermek gereklidir. İlk önce, ona Allah’ın varlığını anlatarak onu bu konuda bilinçlendirmeli; daha sonra namaz kılmayı ve diğer ibadetleri yapması gerektiği öğretilmelidir. Çocuğun işlediği sevap ve günahlarda, anne-babanın da sorumluluğu vardır. Çünkü çocuğu yetiştirmek onların görevidir. Nasıl bir çocuk yetişmiş ise, bunda anne-babanın payı büyüktür.
4.Güzel isim Koyma Hakkı
İslamiyete uygun isimler koyulması, çocukların haklarından biridir. Her Müslüman, kıyamette ismi ile çağrılacaktır. Bu sebeple dinimize uyan, güzel ve anlamlı isimler koymak gerekir. Kötü anlam çağrıştıran isimlerden, uzak durulmalıdır.(Çocuğa güzel bir ad koymak, evladın baba üzerindeki haklarındandır.) Hadis-i şerifi de unutulmamalıdır.
5.Eşit Muamele Hakkı
Bu, Peygamber Efendimizin de üzerinde durduğu bir konudur. Çocuklar arasında, adaletli davranılmasını ve birini, diğerinden üstün tutmamak gerektiğini vurgulamıştır. Eşit muamele etmemeyi ise, zulüm olarak nitelendirmiştir. Öyleyse, bizler de çocuklarımıza eşit davranarak, onların bu hakkını gözetmeliyiz. Birine bir şey alıyorsak ötekine de almalı, birini yedirip içiriyorsak, ötekine de aynı şekilde muamele etmeliyiz. Onlara şefkat ve merhamet ile yaklaşmalıyız.
6.Evlendirilme Hakkı
Her çocuğun, doğumundan belli bir yaşa gelinceye kadar bakıp büyütülme hakkı olduğu gibi, evlenme çağına geldiğinde de evlendirilmesi gerekir. Bu hak, özellikle kız çocuklarının babalarının üzerlerindeki bir hakkıdır. Büluğ çağına eren bir genç, evlendirilmelidir. Hadis-i şerifte buyrulur ki: “Kimin bir çocuğu olursa, ismini ve edebini güzel eylesin. Büluğa erince, onu evlendirsin. Çocuk, büluğa erdiği hâlde evlendirilmez ve o da bu yüzden bir günâh işler ise, bunun günahı baba üzerine yazılır.” İşte bu sebepten dolayıdır ki, çocukları evlendirmek de onların bir hakkıdır ve buna riayet edilmelidir.
Çocuklarımız bizim, bu dünyadaki en büyük nimetlerimizdir. Onlardan beklediğimiz saygıyı, sevgiyi ve hoşgörüyü; bizler de aynı şekilde onlara göstermeliyiz. Sadece kendi haklarımız var zannederek, onların hakkına girmemeliyiz. Unutmamalıyız ki, bizler nasıl hak sahibi isek; onlar da bizim üzerimizde hak sahibidir. Hesapların görüleceği zaman olan ahirete vardığımızda, Allah’ın huzuruna kul hakkı ile çıkmak istemiyorsak; bu konu çok dikkat etmemiz gereken bir konudur.
Evladın Anne-Baba Üzerindeki Hakları
Dinimiz, kul hakkı konusunda bizlere çok dikkatli davranmamız gerektiğini emretmiştir. Zira üzerinde kul hakkı bulunan kimseler, cennete nail olamayacaklardır. Bu sadece tanımadığımız insanların hakkı için değil, en yakınlarımız için de geçerlidir. Nasıl ki anne ve babanın evladı üzerinde hakları bulunuyorsa, aynı şekilde evladın da anne ve babasının üzerinde bazı hakları vardır. Bunlar, şöyle sıralanabilir:
1.Yaşama hakkı
Anne ve baba, çocuğunun yaşam hakkını koruyarak, zarar görmesini engellemekle mükelleftir. Daha anne karnında iken, çocukların dünyaya gelme hakkı elinden alınmamalıdır. Çünkü bu, her sabinin en temel hakkıdır. “Çocuklarını cehâletle ve düşüncesizlikle öldürenler, mutlaka hüsrandadırlar.” (el-En’am 140) ayeti unutulmamalı ve ona göre hareket edilmelidir.
2.Helal Rızık Hakkı
Çocuklar, haram lokma ile büyütülmemelidir. Bu, en önemli haklardan bir tanesidir. Helal rızıklar ile büyümek, her çocuğun islami hakkıdır. Bu konuyla ilgili de bir hadis-i şerifte, (Yiyip içtikleriniz helal ve temiz olsun! Çocuklarınız, bunlardan hasıl olur) şeklinde buyrulmaktadır. Dinimiz gereğince, ne kendimizin ne de çocuklarımızın boğazından haram lokma geçmemelidir.
3.İslam Ahlakı ile Yetiştirilme Hakkı
Çocuğu güzel ahlaklı bir şekilde yetiştirmek ve ona Rabbini öğretmek, anne-babanın sorumluluklarından biridir. Müslümanlığın temel şartlarını öğrenerek ve Allah’ı severek büyümek, çocuğun en önemli hakkıdır. Şayet, fani dünyada bulunma amacımız da Allah’a kulluk etmek olduğundan, çocuklarımıza da bu konuda gereken önemi göstermek gereklidir. İlk önce, ona Allah’ın varlığını anlatarak onu bu konuda bilinçlendirmeli; daha sonra namaz kılmayı ve diğer ibadetleri yapması gerektiği öğretilmelidir. Çocuğun işlediği sevap ve günahlarda, anne-babanın da sorumluluğu vardır. Çünkü çocuğu yetiştirmek onların görevidir. Nasıl bir çocuk yetişmiş ise, bunda anne-babanın payı büyüktür.
4.Güzel isim Koyma Hakkı
İslamiyete uygun isimler koyulması, çocukların haklarından biridir. Her Müslüman, kıyamette ismi ile çağrılacaktır. Bu sebeple dinimize uyan, güzel ve anlamlı isimler koymak gerekir. Kötü anlam çağrıştıran isimlerden, uzak durulmalıdır.(Çocuğa güzel bir ad koymak, evladın baba üzerindeki haklarındandır.) Hadis-i şerifi de unutulmamalıdır.
5.Eşit Muamele Hakkı
Bu, Peygamber Efendimizin de üzerinde durduğu bir konudur. Çocuklar arasında, adaletli davranılmasını ve birini, diğerinden üstün tutmamak gerektiğini vurgulamıştır. Eşit muamele etmemeyi ise, zulüm olarak nitelendirmiştir. Öyleyse, bizler de çocuklarımıza eşit davranarak, onların bu hakkını gözetmeliyiz. Birine bir şey alıyorsak ötekine de almalı, birini yedirip içiriyorsak, ötekine de aynı şekilde muamele etmeliyiz. Onlara şefkat ve merhamet ile yaklaşmalıyız.
6.Evlendirilme Hakkı
Her çocuğun, doğumundan belli bir yaşa gelinceye kadar bakıp büyütülme hakkı olduğu gibi, evlenme çağına geldiğinde de evlendirilmesi gerekir. Bu hak, özellikle kız çocuklarının babalarının üzerlerindeki bir hakkıdır. Büluğ çağına eren bir genç, evlendirilmelidir. Hadis-i şerifte buyrulur ki: “Kimin bir çocuğu olursa, ismini ve edebini güzel eylesin. Büluğa erince, onu evlendirsin. Çocuk, büluğa erdiği hâlde evlendirilmez ve o da bu yüzden bir günâh işler ise, bunun günahı baba üzerine yazılır.” İşte bu sebepten dolayıdır ki, çocukları evlendirmek de onların bir hakkıdır ve buna riayet edilmelidir.
Çocuklarımız bizim, bu dünyadaki en büyük nimetlerimizdir. Onlardan beklediğimiz saygıyı, sevgiyi ve hoşgörüyü; bizler de aynı şekilde onlara göstermeliyiz. Sadece kendi haklarımız var zannederek, onların hakkına girmemeliyiz. Unutmamalıyız ki, bizler nasıl hak sahibi isek; onlar da bizim üzerimizde hak sahibidir. Hesapların görüleceği zaman olan ahirete vardığımızda, Allah’ın huzuruna kul hakkı ile çıkmak istemiyorsak; bu konu çok dikkat etmemiz gereken bir konudur.